رقص دختران بختیاری آبان 1348 ورزشگاه مسجدسلیمان

معبد باستانی سرمسجد (مسجدسلیمان) تابستان 1330

اسطبل بانان باشگاه سوار کاری مسجدسلیمان 1346

قبرستان مسیحیان ( مسجد سلیمان )1345

اولین چاه نفت خاورمیانه(مسجدسلیمان)1348

 

فرودگاه مسجدسليمان 1348

مسجد سلیمان پل نمره یک

گاراژ شرکت نفت است در منطقه “افرمبی” F.R.and B

علامه دهخدا در ميان بختياري ها

 

دكتر مظفر بختيار

در پى فعاليتهاى روزنامه نگارى دهخدا به هنگام جنگ جهانى اول كه گروهى از رجال متنفذ را برانگيخت، دهخدا به دعوت و مصلحت انديشى خوانين بختيارى سال هاى 34 ــ 1333 قمرى را در بختيارى و چهارمحال به سر آورد تا از دسترس مخالفان كه قصد جان او كرده بودند دور و در امان بماند. اين دوران در زندگى فرهنگى و انديشه دهخدا بسيار تأثير نهاد و مجالى پديد آورد تا دهخداى گسسته از عرصه سياست شخصيت و منش علمى خود را بازيابد، چنانكه به گفته خود او فكر تدوين لغتنامه و امثال و حكم در محيط بختيارى به ذهن او خطور كرد و نخستين مواد لغتنامه را در همانجا گردآورد.

مراسم سوگواری در میان بختیاری‌ها

مراسم سوگواری در میان بختیاری‌ها اهمیت خاصی دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازی برگزار می‌شود که احتمالاً نشانه انس و الفت و همبستگی ژرفی است که میان آنها وجود دارد. این اهمیت هم در عزاداری‌های مذهبی و هم در عزاداری‌های خصوصی به بارزترین شکل مشهود است.
برگزاری مراسم عزاداری خانوادگی نیز جالب توجه‌است. در ایل بختیاری وقتی کسی فوت کند، ایل یکپارچه غرق غم و ماتم می‌شود و لحظه‌ای صاحب عزا را رها نمی‌کنند. چوقا از تن بیرون می‌کنند و لباس سیاه می‌پوشند. بعد از غسل متوفی، سید همراه ایل، سید پیر شاه یا سید امامزاده‌های اطراف مسیر و مکان کوچ و استقرار را خبر می‌کنند تا بر مرده نماز میت بگذارند و سپس مرده را به خاک می‌سپارند. خاک که گودی گور را پر کرد، مردها در فاصله دور می‌ایستند و زن‌های ایل به دور گور حلقه می‌زنند، گریه سر می‌دهند و همراه با مرثیه که گاگریو گفته می‌شود به شرح حال زندگی مرده می‌پردازند. در این هنگام تُشمال‌ها آهنگ غم انگیزی به نام چپی می‌نوازند. بعد از این مراسم خیرات شروع می‌شود. صاحب عزا چادر سیاهی بر پا می‌کند، مردم ایل تیره به تیره، طایفه به طایفه، برای دلداری صاحب عزا می‌آیند و سرباره می‌آورند. سرباره مخارج عزاداری صاحب عزا را کاهش می‌دهد. این مراسم تا یک سال به طول می‌انجامد، چرا که شاید تیره یا طایفه‌ای در مسافت‌های دور باشد و یا امکان حضور به موقع پیدا نکرده باشد.
وقتی کلانتر یا یکی از سرشناسان ایل بمیرد نیز مراسم خاصی انجام می‌شود. بدین ترتیب که زین و برگ اسب یا اسبانی را با پارچه سیاه می‌پوشانند و بر گردن اسب نیز پارچه‌های رنگین که یک سر آن بر زین و سر دیگرش روی پیشانی اسب است به بند دهنه می‌بندند، سپس اسب را در حالی که دهنه آن به دست یک نفر است در محوطه امامزاده می‌گردانند. این پارچه را «یال پوش» می‌گویند. چوقا و تفنگ متوفی را نیز روی اسب می‌بندند. بختیاری‌ها معمولاً بر سر مزار جوانان، پهلوانان و بزرگان خود شیر سنگی قرار می‌داده‌اند.
www.gtalk.ir

اوضاع جغرافيايي مسجدسليمان

شهر من مسجدسلیمان

 برد نشانده
مسجدسليمان درشمال شرقي استان خوزستان ودر125كيلومتري اهوازواقع شده است اين شهرستان ازشمال به دزفول ازشرق به استان چهارمحال وبختياري وايذه  ازجنوب به رامهرمزوازغرب به شوشترمحدود ميگردد. مساحت آن براساس آخرين بررسي هاي انجام شده6986كيلومترمربع است. ارتفاع متوسط درمحدوده اين شهرستان 362مترازسطح دريااست. ميزان بارندگي درسال بين 200تا450 ميليمترمتغييراست كه عموما ازسمت شمال بطرف جنوب ازميزان بارندگي كاسته مي شود ودرجه حرارت درتابستان به حداكثر 54 درجه مي رسد. مسجدسليمان ازلحاظ اقليمي داراي آب وهواي نيمه صحرايي است. نواحي شمالي آن بدليل واقع شدن درحاشيه سلسله جبال زاگرس داراي زمستانهاي سرد همراه با برف وتابستانهاي معتدل بوده اما نواحي جنوب داراي بهاري دل انگيز  تابستاني  گرم وخشك كوتاه پاييزي مطبوع وزمستاني معتدل است. مهمترين كوه هاي مسجدسليمان عبارتند:از دلا آسماري  تاراز  مونار  كي نو  اديو  لندر وسترون . رودهاي كارون  تمبي وشور درآن جريان دارد. وسعت مراتع مسجدسليمان 200/292/5 هگتار برآورد گرديده است. اين شهرستان داراي 3بخش (مركزي  لالي  انديكا) و13دهستان بوده ومحصولات عمده كشاورزي آن گندم  جو  صيفي جات ونباتات عل مي باشد . جمعيت مسجد سليمان درسال 1370 هجري شمسي 041/191 هزار نفر بود. دركاوشهاي باستان شناسي  آثاري كهن مربوط به زندگي غارنشيني ودوران ماقبل تاريخ  دراين سرزمين كشف شده است ودرهمين مكان بوده كه هوشنگ پيشدادي دراثر برخورد دوسنگ چخماق باهم ونشت گاز درسطح زمين شعله آتش را براي اولين بار كشف كرده است اين خطه درزمان كيانيان  ايلامي ها   مادها پارس ها  سلوكيان  اشكانيان وساسانيان داراي اهميت فراواني بوده وآثار برجاي مانده شاهد اين مدعاست. اين شهر درقرن هشتم قبل از ميلادجزء سرزمين ايلام بوده ودرآن عصر آساك نام داشت ودردوران پارسها پارسوماشناميده مي شد. درقرون وسطي نيز تلغر ناميده م  شده  سپس به جهانگيري  وميدان نفتونمعروف گرديد. بعد ازا ينكه آثار آتشكده سرمسجد براي همگان مشخص شد وپس ازبازديد رضاخان ازاين اثر تاريخي درسال1303 بنا به پيشنهاد وي وتصويبM.i.Sمي گفتند كه درحقيقت اختصاريافته  اي  Masjid.i.sulaiman  مي باشد.

وجهه تسميه مسجدسليمان

درمورد وجه تسميه مسجدسليمان داستانها گفته وافسانه ها آورده اندكه شايد ازلحاظ تاريخي هيچكدام راهي به حقيقت نداشته باشد. آتشكده اي ازدوران باستان دريكي از محلات اين شهر بنام  سرمسجد باقي مانده كه نام شهرستان ازآن گرفته شده است. بنا به گفته ياقوت حموي((درآنجا آتشكده اي قديمي موجود است كه تاروزگار هارون الرشيد روشن بوده))سنگهاي سترگ دربناي آن بكاررفته كه سنگيني تخته سنگهاي عظيم به قدري است كه حتي بيست مرد قدرتمند قادر به حركت دادن آن نيستند. چون ساكنين اين حدود خصوصا درخلال قرون وسطي بكار بردن اين گونه مصالح ساختماني راازقدرت بشري خارج دانسته اند  ساختن آنرابه  ديوها  نسبت داده اند وچنين گفته اند كه حضرت سليمان وقتي برقليچه معروف خود مي نشست به هنگام نماز هرجايي كه مي رسيد فرود مي آمد وديوان فورا مسجدي براي او بنا مي كردند تاسليمان نبي درآن نماز بگزارد واثر مذبوريكي ازمساجدي است كه آن را مسجد سليمان مي نامند. ولي حقيقت آن است كه بربالاي صفحه مسجدسليمان آثاري است كه حاكي ازوجود آتشگاه ميباشد.               
اطراف اين آتشگاه داراي پلكان هايي است كه بزرگترين آنها 23 رديفي مي باشد كه درشرق صفحه قرار دارد وبه دشت متصل مي گردد. ازنظر شكل وسبك معماري باكليه آتشكدههايي از ايران باستان برجاي مانده كاملا مطابقت دارد ويكسان مي باشد.
واقعيت آن است كه مسجد سليمان آتشگاه ويكي ازمراكزتجمع زرتشتيان بوده وعلت انتخاب اين محل ازاين نظر بوده كه براثر گاز نفتي كه ازخلل وفرج زمين بالا مي آمد ومتصاعد مي شد  اين امكان را بوجود مي آورد ما آتش جاويد برپاي دارند. هنگام حمله اعراب كه كليه آثار ارزشمندتاريخي به تخريب كشانده مي شد طبعا نوبت اين اثرنيزرسيده ولي ايرانيان چون آگاه بودندكه اعراب نسبت به اماكن مذهبي  احترام قائلند  لذابراي جلوگيري ازتخريب آن چنيين عنوان كردند كه اين محل مسجد حضرت سليمان بوده است. اين تدبيرباعث شد كه تا مدتي ازويراني آن جلوگيري شود ولي اعراب بعدها ازعبادات سري ايرانيان كه شبانه انجام مي گرفت پي به واقعيت امربردند وپس ازچندي آن آتشكده را به سرنوشت سايرآثارباستاني دچار كردند ونام مسجد سليمان ازآن تاريخ برجاي مانده است.
پروفسورگريشمن مي گويد:نياشگاه سرمسجد وبرد نشانده هيچ شباهتي به معماري ايلامي بابلي وآشوري ندارند اما خيلي شبيه ساختمان هاي تمدن باستاني اورارتو مي باشد. او تپه هاي سرمسجد وبرد نشانده را اسلاف تخت جمشيد مي داندكه اصول ايجاد آن هنوز طرق قديمي راكه پارسيان اززمان ورودبه ناحيه جنوب غربي ايران بكار مي بردند آشكار مي سازد.
طلوع دوباره اين نخستين شهرپارسيان با فوران چاه شماره يك خاورميانه درسال 1278 خورشيدي (1908م) وفعاليت شركت نفت دارسي آغازشد كه سرفصل جديديدرحيات سياسي اجتماعي واقتصادي كشورمان بوجود آورد وبعد ازآن بودكه ايران واردمرحله جديدي شد.
آمار وارقام نشان مي دهددراوج فعليتهاي شركت نفت(با314حلقه چاه نفت) بين سالهاي 1330 تا1335 خورشيدي جمعيت شهربالغ بر77هزارنفربود وشهرازامكانات وسيعي برخوردار بوده است وعروس شهرهاي ايران نام داشت. مسجدسليمان درآن سالها از شهرهاي توريستي ايران محسوب مي شد وشخصيتها ومقامات خارجي وداخلي ازاين خطه بازديد مي كردند ونسبت به جمعيت خود بيشترين تعداداتومبيل را درسطح خاورميانه داشت.اولين خط آهن خاورميانه  اولين كارخانه تقطير  اولين كارخانه برق خاورميانه اولين جاده ارتباطي اولين خيابانهاي آسفالته نخستين مسكن مدرن نخستين بيمارستان مدرن ومجهزخاورميانه اولين سيستم مخابراتي نخستين لوله كشي آب وگازخاورميانه اولين فرودگاه اولين سيستم روشنائي برق خاورميانه اولين سيستم هاي بهداشتي خاور ميانه و.....درآن بوجود آمد طبق آمارمستند مسجدسليمان درگذشته ازنظر سطح تخصصي وسواد بالاترازسايرنقاط كشوربوده است وازامكانات آموزشي خوب برخوردار(طبق آمار سال 1355 دراين شهر9310نفرمشغول به كاربوده اند يعني شهرازنظراقتصادي وبهره وري ازنيروي انساني فعال ودرصد بسياركم بيكاري درحد مطلوبي بوده است.

درحال حاضرمسجدسليمان بيش از15هزارنفربيكاردارد ومردم ازوضع معيشتي مناسبي برخوردارنيستند.

زبان وقوميت
زبان مردم فارسي وداراي لهجه لري بختياري وازنظرقوميت ازدوشاخه هفت لنگ وچهارلنگ تشكيل شده است.

 
تقسيمات شهرستان:
الف – بخش مركزي
بيشترمناطق اين بخش كوهستاني است وكوههاي لندر، ورزرد، آسماري،دوبلوطان وجريك درآنقراردارد. ميزان متوسط بارندگي اين بخش درسال حدود400ميليمتراست. آب وهواي آن آن درزمستانها سرد و در تابستانها گرم وخشك است. بيشترچاههاي نفت درمنطقه مذكورحفرشده اند. رودخانه هاي آن عبارتند از : كارون،آب شورتمبي وآب شورله بهري.
پوشش گياهي منطقه ازنوع درختان كنار(سدر)،بادام،جنگلهاي گزوجازاست.درنواحي جلگه اي انواع قارچها،گل سنگها،گل شقايق،سوسنبل،لاله،گلايول،جووحشي،خارهاي بيابانيوديگرعلفهاي خودرو روئيده مي شود. دهستانهاي بخش مركزي تل بزان،جهانگيري وتمبي گلگيراست كه 270روستا رادرخودجاي داده است.شهرمسجدسليمان دربخش مركزي واقع است.
اكثرتاسيسات صنعتي،خطوط لوله نفت وگازوراههاي قديم وجديدماشين رودراين بخش قراردارد. مراكزسياحتي،آثارباستاني،بناههاي تاريخي ومذهبي بخش مركزي عبارتنداز:پل گدارلندر،هفت شهيدان،آثارتنگ صئولك،سرمسجد،بردنشانده،قلعه مدرسه،علم داري،پرنوشته،تنگ تگ اب،سبزپوش عنبل، بتوند،آخوررخش،قلعه ترك دز،قلعه تپه باستاني كلگه زري،تپه باستاني گلگير،قلعه كهيش،بقعه پاگچ امارضا،چاه شماره يك،كارخانه برق تمبي،كارخانه گوگردبي بي يان ،فرودگاههاي قديمي يمه وتل بزان تختگاه (تهده گون)،آب كره،زيارتگاه بي بي بتول زيارتگاه بي بي زهراكليساي ارامنه وخارجيان.
 

چاه شماره يك

اولين چاه نفت خاورميانه درشهرستان مسجدسليمان حفرگرديد. شروع حفاري 23ژانويه 1908م.برابرباسوم بهمن1286 .سرمهندس عمليات حفاري ژرژبرنالدرينولدز انگليسي(G.Reynolds).خاتمه حفاري وزمان فوران نفت:26ماه مه1908برابربا5خرداد1287درساعت 4بامداد.
عمق چاه:1180فوت برابربا360متر.
توليدروزانه:8000گالن برابربا36000ليتر.

 

  سرمسجد

اين محراب متعلق به قرن 7و8قبل ازميلاد.است كه شامل:يك سكوبه اندازه هاي20*25پامي باشد .دربخش شرقي محراب قسمتي كه اكنون آتشكده مي باشد براي عبادت ايرانيان بناشده بود. سمت غرب ايوان مقدس ويژه خدايان يوناني بود.
درسمت غربي آتشكده سه معبد براي سه تن ازخدايان قديم اختصاص داشت كه دوتن ازآنان هراكليوس وآتنا مي باشند.

 

بردنشانده

.بردنشانده يكي ازقديمي ترين عبادتگاه هاي روبازايراني بودكه براي قرنها تشريفات مذهبي درآن انجام مي شد. ساختمان آن متعلق به پارسهاوهخامنشيان است نقوش برجسته روي سنگها مربوط به عهد اشكانيان مي باشد. برد نشانده به معني سنگ نشانده يابرپاشده است.مساحت محوطه700*250متر مي باشد. مجسمه هراكليوس ياهرقل(خداي قهرمان) به ارتفاع 2متردرحاليكه شيرنئومه راخفه مي كنددراين معبد ازخاك بيرون آورده شده است.

 

تپه باستاني كلگه زري
اين تپه باستاني درجنوب شهرمسجدسليمان ومربوط به هزاره سوم قبل ازميلاد است.
 آثاركنده كاري شده ازانقلاب حضرت ابراهيم برروي سخرهاي آشكارمي باشد.عده اي ازباستان شناسان ايراني وآلماني در حدود سال 1355آن رابراثركاوش به دست آورده وبنا به دلايلي دوباره درخاك پنهان كرده اند.
اين كتيبه باطول 6متر وعرض4مترصخره عظيم وغير قابل حمل باتفراست. توضيح كتيبه چنين است:
مادري بادامن بلند كه انتهاي دامن اورا،دوبانوي ديگردردست دارند درحالي كه طفلي رابرروي دستهاي خودگرفته است وبه سوي قربانگاه مي برد.ازبالا وازسوي مقابل اووازجانب آسمان عقابي بزرگ وبال گوشوده،قوچي رابه چنگال گرفته،درفاصله مادروقربانگاه ظاهر شده است.
دراوستا نام اين كتيبه به معاني مختلف آمده است ازجمله:
1-كلگه زرين =كل +گاه +زرين = محل قوچ زرين
2-كلگه ذره اوين =كل+ گيه +ذر +اوين =قوچ كبود
3كلگه ذره اوين =كل +(گيه =گه ي =جاي) + 0ذره اوين =كشتاركودكان) به معني قرباني كردن قوچ به جاي كودك . اين بنا نخستين وكهن ترين اثرازانقلاب ابراهيمي درايران قديم است.دراين محل آثاري از ادوار ساساني ، اشكاني وهخامنشي بدست آمده است.
 

بقعه هفت شهيدان

سادات تلغرهفت نفربودندكه به سيد عبدلله ابن موسي كاضم نسبت مي رسانندواسلاف اين سلسله همگي ازمشاهيراهل معرفت وحقيقت وكبارمشايخ اهل طريقت بوده اند.
سيد احمد ملقب به شيخ تلغرجدآن بزرگواران بوده كه ازنجف اشرف به شوشترآمده بود. آنها داراي نفوذزيادي بوده وموقوف ات نيزداشته اند. ساختمان بقعه آنان مربوط به عصرصفويه است. اين اثرمذهبي دركنارجاده مسجدسليمان – لالي قراردارد.

  قلعه ترك دز
دژي است كه درروزگارحكومت سلقربن مدود(اتابكان ترك)بنا شده است. محل آن بين چم آسياب ومسجدسليمان قرار دارد.
  آثارتنگ صئولك
اينجا نقاشيهايي است كه الهه اي رانشان مدهد كه مغي را تقديس كرده وشيئي سبحه مانندرابه دورآن قرارميدهد . پانزده نفرتماشاگردردوصف ودرمحضرآن مغ هستند. كلاه آنهامخروطي وگيسوانشان انبوه است.ونقاشي ديگري يكنفر سوارمسلح است كه تيروكمان ونيزه داردوباحيواني خرس مانند مي جنگد.
ونقاشي ديگري.......
اين اثر مربوط به عهداشكانيان ودركوه سياه(كوه شه)منطقه له بهري واقع است.

پرنوشته
اين مكان پره اي(كوهي)بزرگ داركه باخط كوفي بروي آن حكاكي شده است.
اثرمذبورنرسيده به دوراهي لالي سمت راست جاده علمداري قراردارد.

بقعه متبركه بي بي بتول
اين بقعه درسمت راست جاده مسجدسليمان به اهواز،نرسيده به پل دودرون قرارداردفاقدسنگ نوشته است وزيارتگاه مردم مسجدسليمان است كه هرروزعده زيادي به زيارت بقعه متبركه مشرف مي شوندبعضي از زائرين عقيده دارندمشاراليهايكي ازفرزندان امام موسي كاظم مي باشد.

بقعه بابازيد
اين بقعه درسمت راست جاده عنبل ولالي واقع شده وداراي گنبد سفيد يكنواخت است.

بقعه شاهزاده عبدالله
اين بقعه نرسيده به پل لالي سمت چپ بين دوتپه قرارداردوفاقدسنگ نوشته است.

 ب- بخش لالي
لالي ناحيه نفت خيزي است كه درفاصله 56كيلومتري مسجدسليمان واقع شده ومساحت آن64 كيلومترمربع است داراي زمستانهاي نسبتاسردوتابستانهاي گرم است.ميزان متوسط بارندگي500ميليمترمي باشد.
ارتفاع اين ميدان نفتي ازسطح دريامعدل493متراست. درشمال لالي رودشور،درمغرب رودكيارس ودر جنوب رودكارون جريان دارد.رودخانه كارون لالي رابه دوبخش شرقي وغربي تقسيم مي كند.آثارباستاني،
مراكزسياحتي،بناهاي تاريخي ومذهبي آن عبارتنداز:
بنه وار،بقعه آقابركه،شاهزاده ابوالقاسم،غارپبده،غاركهناب،كتيبه ها،نقش جهان،هفت تنان ودره بوري.
بنه وار
اين بنا مركزحكومت جهانگيرخان مغول بوده است.خليل خان چارلنگ بختياري آنرامركزفرمانروايي خويش قرارداد.سنگنوشته بزرگي روي تپه قرارداردكه درزمان حكومت خان مغول حك شده است.محل فوق دربين كوههاي مرتفع ومناظردلكش قرارگرفته،ونهر آبي ازكنارآن مي گذردكه مكاني بسيارديدني است.

  شاهزاده ابولقاسم (شاه گردن بلند)
يكي ازبرادران امام رضااست كه به قصدزيارت ايشان ازاين منطقه عازم خراسان بود.چون دراين محل وفات يافته دربقعه اي به همين نام مدفون شده است اثرفوق داراي گنبدبلند شكوهمندمطبق24طبقه اي پلكاني است كه به علت بلندي گنبداهالي آن راگردن بلند مي گويند.دراين روستا چشمه آب معدني سردوگرم وجود دارد.
 

 غارپبده
اين غاردركوههاي بختياري دراطراف لالي است دربهارسال1949پروفسورگيرشمن نخستين باردرايران بقايايي ازانسان عهدهزاره چهاردهم قبل ازميلاد درآن كشف كرد.
غاركهناب(اشكفت كهناب)
اين غارازتنگ انبارسفيد لالي(انباراسپيد)شروع وبه منطقه چلوار ختم مي گردد. جاي بسيارديدني وسياحتي است كه براي تحقيقات بلاستان شناسان واطلاعات جهانگردان جالب توجه است.
پل آب شور
باقيمانده پل بسياركهني كه به روزگارساسانيان مي رسدوروي شاخه اي ازرودكارون برروي دره اي به عمق200مترواقع شده است پايه هاودستكهاكه ازعمق دره تاحدود120متري به بالازيرسازي وسنگ چيني وپي سازي شده ودستك هاي عمودي وافقي كه براي آن ساخته اند وتمهيدات فراواني كه براي استحكام واستواري پل بكاربسته اند شگفت انگيزوتماشائي است.اين پل توسط بانو خره زاد (مادراردشيربابكان) ساخته شده است.
 
ج – بخش انديكا
بخش انديكا درشمال وشمال شرقي مسجدسليمان قراردارد.انديكا داراي518روستااست ومركزآن قلعه خواجه ودر65كيلومتري مسجدسليمان واقع مي باشد. اين بخش داراي كوههائي بنام:تاراز،منار،دلا،كي نو،ليله،شو،اديو،لندر وچيتك است.پوشش گياهي منطقه ازنوع درختان بلوط،،بادام ،تمشك،انگور،كلخنگ،انار،انجير،بن،انواع قارچ،گلسنگهاوجووحشي ودربهار انواع گلهاي وحشي نظير لاله،گلايول،سوسنبل،بابونه وعلفهاي خودرو به چشم مي خورد. رودخانه هاونهرهايي كه ازآن مي گذردعبارتنداز:شط شيمبار،چال شه،(سوسن)آب شور،سبزآب،تينا،باغ شاهوورودخانه كارون. سد شهيدعباسپور(رضاشاه)ودرياچه 55كيلومتري پشت آن دراين منطقه قراردارد وزرات نيرو مشغول احداس سدديگري(كارون4)درمنطقه گدارلندر انديكا مي باشد.مراكزسياحتي،آثارباستان وبناهاي تاريخي ومذهبي انديكا عبارتنداز:شيمبار(شيرين بهار)،امامزاده سلطان ابراهيم،گدارلندر،قلعه ليت، تپه باستاني چگارمون،قلعه خواجه،قلعه زراس،چشمه الما،پل نگين،بقعه بابازيد،بقعه شاهزاده عبدالله،بقه بابااحمد،بقعه سيدصالح وقلعه ماشگيري.
 
بقعه امامزاده سلطان ابراهيم
بقعه سلطان ابراهيم درمنطقه كارتاواقع است كه مردم براي زيارت ورفع حاجات خويش بوسيله قايق هاي موتوري پشت درياچه سدشهيدعباسپورگذشته وبه اين محل مي رسند.
وي فرزنددوم امام موسي كاظم مي باشدوبه سيدالمرتضي(تاج الدين)معروف است.وي مردي دانشمند وفاضل بوده كه درزمان خليفه مامون مي زيست وصاحب كرامات فراواني بوده است.

 
سدشهيدعباسپور
در55كيلومتري شمال شرقي مسجدسليمان قراردارد.ظرفيت توليدبرق آن يك ميليون كيلووات است سومين سدجهان درنوع خود ميباشد.مشخصات: 1-ارتفاع 203متر 2-طول تاج380متر   3نوع سدبتني دوقوسي(كماني)  4ميزان حداثرتخليه 16/200 مترمكعب درثانيه.
ظرفيت ذخيره درياچه 2/900ميليون مترمكعب آب. مساحت درياچه 55كيلومترمربع طول 42كيلومتر
 

قلعه بردي
اولين اقامتگاه دائمي قوم پارس وزادگاه كورش هخامنشي درايران
ساختمان باعظمتي كه درزمان ايلامي بناگرديده.ديوارهائي به بلندي30فوت ومشرف برنهري كه اطرافش را درختان وغارفراگرفته وبسيارچشم نوازاست.ازسنگهاي بدون ملاط ساخته شده وداراي آسياب آبي مي باشد
قلعه خواجه
قلعه اي قديمي است كه بين چگارمان ودورآب مربوط به خوانين چارلنگ بختياري(موگوئي)
قلعه زراس
اثري قديمي كه قبل ازدوران حسينقلي خان ايلخاني بنام زراس(نياي طايفه زراسوند)ساخته شده است كه قدمت آن بيش ازدوقرن است.
قلعه ليت(ريت)
قلعه اي به جاي مانده ازدوران پادشاهان قبل ازتاريخ است كه درهردوره حكمراني ويران وسپس مرمت گرديده است.
 

شيمبار(شيرين بهار)
آب شط شيمبارازارتفاعات غربي للروكتك سرچشمه مي گيردوبيشه زارها،مزارع،درختان و جنگلهاي دشت وسيع شيمباررامشروب مي كند.اين دشت دلكش وباصفاچهارميل عرض داردبقعه صالح ابراهيم دراين خطه واقع گرديده است.كتيبه هائي بانقش برجسته دراين ناحيه موجود است.دركنار اين اشكال چندسطرهم به زبان پهلوي نوشته  كه ازعهد اشكانيان است.پيكره هادرحال اجراي مراسم مذهبي مي باشند.
بقعه شاهزاده عبدالله باهر
اين بقعه درپاي كوي منارواقع است كه ايشان فرزندامام زين العابدين مي باشد كه سرمباركش درشوشتر مدفون وباقي اعضاءاوعضوبه عضودربلاد متفرق گرديده است.
 

بقعه امام زاده سيدصالح
ايشان فرزندامامزاده حسن المثني(فرزند امام حسن مجتبي)مي باشدكه دردوران القادربالله خليفه عباي مي زيست.ولي سادات معتقدندكه امازاده سيدصالح فرزند سيدحمزه بن امام موسي كاظم مي باشدكه دردوران متوكل عباسي مي زيست.
اين بقعه حدود 60كيلومتري جنوب شرقي شهرستان مسجدسليمان درناحيه مرغاب ودردامنه كوه جريك واقع است.

 
بقعه امام زاده بابااحمد

بقعه اين امام زاده درميان كوه معروف اديو ودورآب(ديراو)واقع شده.
امام زاده داراي آسياب وحمام است.درزمان شاهرخ ميرزاتيموري ساخته شده وفاقد سنگ نوشته وقبراست وشجره اش مشخص نمي باشد. ولي پيشكارانش نسبت ايشان را به امام موسي كاظم مي رسانند ومي گويند فرزند آن حضرت است.

منابع
1-تاريخ جغرافياي خوزستان(محمدعلي امام شوشتري)

2-تاريخ مسجدسليمان(دانش عباسي شهني)

3-سفرنامه لايارد(سراوستن هنري لايارد)

4-تاريخ بختياري(سرداراسعد بختياري)

5-بررسي اوضاع شهرستان مسجدسليمان(استان داري خوزستان)

6-يادداشتهاوخاطرات سردارظفربختياري(سردارظفربختياري)

7-ايران ازآغازتا اسلام (رومن گيرشمن)

8-تذكره شوشتر(عبدالله بن نورالدين جزايري)

چو بازی

شهر اولین ها مسجد سلیمان

 

۱-       اولین چاه نفت در کشور وخاور میانه
۲-       اولین چاه گاز در کشور و خاور میانه
۳-       عمیق ترین چاه در کشور و خاورمیانه
۴-       اولین چاه گاز ترش در کشور وخاورمیانه با ۳۵%گاز هیدروژن سولفوره
۵-       اولین کارخانه گوگرد سازی در کشور وخاور میانه
۶-       اولین تصفیه خانه آب در کشور
۷-       اولین لوله کشی آب در کشور
۸-       اولین کارخانه برق در کشور
۹-       اولین کابل کشی برق در کشور
۱۰-   اولین لوله کشیفاضلاب در کشور
۱۱-   اولین تصفیه خانه فاضلاب در کشور
۱۲-   اولین راه آهن در کشور
۱۳-   اولین فرودگاه در کشور
۱۴-   اولین پرواز هواپیما در کشور
۱۵-   اولین باشکاه تفریحی در کشور
۱۶-   اولین سینما در کشور
۱۷-   اولین باشگاه گلف در کشور
۱۸-   اولین استخر در کشور
۱۹-   اولین باشگاه سوارکاری در کشور
۲۰-   اولین ومجهزترین بیمارستان در کشور
۲۱-   اولین ومجهزترین آزمایشگاه طبی در کشور
۲۲-   اولین باشگاه کریکت در کشور
۲۳-   اولین باشگاه تنیس در کشور
۲۴-   اولین باشگاه پینگ پنگ در کشور
۲۵-   اولین باشگاه فوتبال در کشور
۲۶-   اولین باشگاه شنا در کشور
۲۷-   اولین باشگاه والیبال در کشور
۲۸-   اولین باشگاه اسکواش در کشور
۲۹-   اولین باشگاه بسکتبال در کشور
۳۰-   اولین لوله کشی گاز شهری در کشور
۳۱-   اولین تصفیه خانه نفت در کشور
۳۲-   اولین اتومبیل در کشور
۳۳-   اولین جاده آسفالته در کشور
۳۴-   اولین تاسیسات ودستگاههای هواشناسی در کشور
۳۵-   اولین نقشه های زمین شناسی در کشور وخاور میانه
۳۶-   اولین واحد بهره برداری نفت در کشور
۳۷-   اولین شبکه تلفن در کشور
۳۸-   اولین شبکه تلگراف در کشور
۳۹-   اولین ایستگاه تقویت فشار نفت در کشور
۴۰-   اولین زمین گلف در کشور
۴۱-   اولین زمین فوتبال رسمی در کشور وخاور میانه
۴۲-   اولین باشگاه وزنه برداری در کشور
۴۳-   اولین کارخانه شیر پاستوریزه در کشور
۴۴-   اولین واحد نوشابه سازی در کشور
۴۵-   اولین واحد آتش نشانی در کشور
۴۶-   اولین واحد کارگاهی با ماشین تراش در کشور
۴۷-   اولین پیست وتیم دوچرخه سواری در کشور
۴۸-   اولین کارخانه گچ در کشور
۴۹-   اولین پروازهای هلیکوپتر در کشور
۵۰-   اولین راه داری در کشور
۵۱-   اولین کارخانه ماسه در کشور وخاورمیانه
۵۲-   اولین آموزشگاه رانندگی در کشور
۵۳-   اولین پل فلزی در کشور وخاورمیانه
۵۴-   اولین وبلندترین پل فلزی در کشور وخاورمیانه
۵۵-   اولین تله کابین در کشور وخاورمیانه
۵۶-   اولین آموزشگاه پرستاری در کشور وخاورمیانه
۵۷-   اولین هنرستان صنعتی در کشور وخاورمیانه
۵۸-   اولین کارخانه نان ماشینی درکشور وخاورمیانه
۵۹-   اولین کارخانه سنگ شکن در کشور وخاورمیانه
۶۰-   اولین نقاله حمل بار ومسافر در کشور وخاورمیانه
۶۱-   اولین کارخانه آسفالت در کشور وخاورمیانه
۶۲-   اولین باشگاه وسالن بولینگ در کشور
۶۳-   اولین تیم دو و میدانی درکشور
۶۴-   اولین تیم شنا در کشور
۶۵-   اولین تیم بیلیارد در کشور
۶۶-   اولین شهر صنعتی ایران وخاور میانه
۶۷-   اولین موزه زمین شناسی درکشور وخاورمیانه
۶۸-   اولین کامپیو تر در کشور وخاور میانه
۶۹-   بالاترین در صد باسواد در کشور تا سال ۱۳۶۷
۷۰-   بالاترین درصد متخصص تا سال ۱۳۵۲
۷۱-   بالاترین درصد اشتغال درکشور تاسال ۱۳۵۲
۷۲-   اولین باشگاه گلف بانوان در کشور وخاورمیانه
۷۳-   اولین انجمن باغبانی بانوان در کشور وخاورمیانه
۷۴-   اولین سالنهای نمایشی وتئاتر در کشور وخاورمیانه
۷۵-   مرکز اجرای برنامه های اکتشاف نفت وگاز وحفاری اولین چاهها در عربستان - کویت وعراق
۷۶-   اولین فرستنده خصوصی در ایران وخاورمیانه به نام رادیو نفتون

ایل بختیاری

 

مراسم عروسی بختیاری از ابتدا تا انتها	مراسم عروسی در ایل بختیاری	مشک دوغ	کوچ
رقص سنتی	لباس مردان بختیاری	رییس جمهور در لباس مردان بختیاری	صرف چای

         

وازندگان محلی قوم بختیاری که با نام توشمال شناخته

بختیاری ها به هنگام ساختمان اولین مرکز اداری ۱۹۰۸

لباس بختیاری

  

لالی

لالی

شهرستان لالی در 55 کیلومتری شمال شهرستان مسجد سلیمان واقع شده است و تا چند سال پیش جزء سه بخش اصلی شهرستان مسجد سلیمان بوده است. این شهرستان کوهستانی و زیبا با دشت های سرسبز و دیدنی جایگاه ومحل کوچ زمستانی ایلات وعشایر بختیاری می باشد.دشت لالی یادشت لاله های سرخ لقبی است که بخاطر رویش گلهای لاله وشقایق های آتشین درفصل بهار در این شهرستان می باشد. لالی بخاطر موقعیت طبیعی و جغرافیایی منحصر بفرد از 17000 سال پیش سکونت و استقرارهای اولیه و زندگی غار نشینی در آن بوجود آمده و طی هزاران سال مورد توجه بشر بوده است.

آثار شاخص:

 غار پبده مربوط به 17000 سال پیش- آبشار آرپناه- امامزاده شاه ابوالقاسم- شهر باستانی بنه وار- پل های آبشور- امامزاده برکه .

تبار بختیاری‌ها	طوایف و تیره‌های بختیاری	عشاير ايران و مساله تخته قاپو
ایل بابادی	سردار اسعـد	ضرب المثل هاي بختياري
استفاده از ترس در تربيت و پرورش بچه ها ميان بختيار	غار پیده	پل لالی - مسحد سلیمان
لالی - سرزمین لاله ها	لاله های وحشی - لالی	مسجد سلیمان - دوراهی لالی
آبشار آرپناه - لالی	پل لالی - مسحد سلیمان ونقشه موقعیت لالی در استان خ	آبشارهای کسد- لالی
شیرهای سنگی - لالی	طبیعت زیبای لالی	شلیک مستقیم به مردم لالی
سال 1357	مزدوران پهلوی در مقابله با مردم لالی	تظاهرات مردم لالی سال 1357

      

گل بابونه - مسجد سلیمان - لالی

              

اعدام

سال قبل هم که به بندر گناوه رفته بودم ،آنجارا پر از آشغال وکثیف دیدم.امسال نیز به همانگونه بود .

ظاهرا" سالهای قبل هم به همینگونه بوده .

معابر مملو از آشغال ، جوی های کنار خیابان پر از لجن وکثافت و بوی تعفن شامه راآزار می دهد .

از رفتگران شهرداری هم خبری نیست ، گویا سالهاست که چهره ی شهر از زباله تمیز نشده .

با خودم گفتم اگر دست من بود ، حکم اعدام شهردار گناوه را صادر می کردم و کسی مانند شهردار

اصفهان یا شهردار تهران را بر جای وی می نشاندم تا شهر را هر

روز صبح مثل دسته گل تحویل مردم

بدهد . 

افسوس

چند روز قبل لالی بودم .باعث ناراحتی وتشویش خاطرم شد. 

 

افسوس که ازآن همه سرسبزی ونشاط خبری  .نبود .بنه سرخی که

 

ا زوجود گل های سرخ لاله وحشی در ایام نوروز به این نام خوانده می

 

 شد،تهی از لاله بود.کوههاوتپه هافاقدسرسبزی بود.

 

خدایا بباراز دریای رحمتت باران را.

 

 

خدایا مپسند لالی رابدون لاله.خدایا ‌آبشور را پرآب بگردان .

 

خدایا لالی راخرم وسرسبز بگردان.